Nagrodzony Złotym Niedźwiedziem na Berlinale „Dahomej” to duchologiczny dokument o powrocie zrabowanych skarbów. 26 obiektów opuszcza paryskie Quai Branly, by po ponad stu latach znaleźć się w Królestwie Dahomeju – dzisiejszym Beninie.
Owa podróż to nie tylko wydarzenie wagi symbolicznej i politycznej, ale także rodzaj zmartwychwstania. Potężna statua króla Gezo budzi się w muzealnych podziemiach i zabiera głos. Monolog władcy, którego duch zaklęty został w drewnie i metalu, tworzy poetycką warstwę filmu, pozwala obiektom sprowadzonym do roli dzieł sztuki czy etnograficznych ciekawostek odzyskać prawdziwe moce. „Dahomej” odwraca perspektywę: nie zajmuje się kwestią dekolonizacji zachodnich instytucji, lecz skupia się na tym, co restytucja oznacza dla tych, do których powracają skradzione posągi czy trony. Czy to tylko odwracanie uwagi od bieżących problemów? Dlaczego tylko 26 skarbów, skoro wywieziono tysiące? Czy można ograbić naród z jego ducha? Jak wyzwolić się z wpływów języka i kultury dawnego kolonizatora? Dla kogo przeznaczona jest ekspozycja przywiezionych obiektów? Diop filmuje studencką debatę, oddając głos młodości, która musi wyciągnąć wnioski z własnej historii. Liryczny, a przy tym manifestacyjnie polityczny i otwarty na ambiwalencję „Dahomej” to lekcja polityki historycznej w najlepszym wydaniu.